iravaban.net
Հայ
Նորություններ
Տեղական
Միջազգային
Իրազեկում
Իրավաբան TV
Իրավական շաբաթ
«Իրավունքի ուժը»
Իրազեկ քաղաքացի
Տեսահարցումներ
Իրավական օր
Ֆինանսական խորհրդատու
Հանրային աչք
Նախագծեր
Հարցազրույցներ
Հատուկ նախագծեր
Հետաքննություններ
ՖոտոԿոմիքս
Կոմիքս
Իրավագիտական հանդես
Հայկական իրավագիտական հանդես
Հոդվածներ
Փաստաթղթեր
Հարց ԻրավաբանինԲլոգ
Կարծիք
Ստուգիր գիտելիքներդ
Խճանկար
Հայտարարություններ
Աշխատանք
Դասընթացներ
Տեղեկագիր
Բաժիններ
Ինչպե՞ս կենսաթոշակառուները կարող են իրենց բնակարանից ստանալ ամսական եկամուտ. հետադարձ հիփոթեքի նոր կարգավորումը
2025-11-16 / 11 39 |
Iravaban.net–ը ուսումնասիրել է Իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման e-draft.am կայքում հրապարակված «Քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը, որով Հայաստանում առաջին անգամ ներդրվում է հետադարձ հիփոթեքի ինստիտուտը՝ օրենսդրական մակարդակով լուծում տալով տարեց քաղաքացիների սոցիալական պաշտպանվածության և ֆինանսական անվտանգության հրատապ խնդիրներին։
Ի՞նչ խնդիրներ է լուծում նոր կարգավորումը
Ներկայումս բնակչության զգալի մասի կուտակված կապիտալը կենտրոնացված է անշարժ գույքում, սակայն այդ ակտիվը հանդես է գալիս որպես օգտագործվող, բայց եկամուտ չբերող գույք։ Կենսաթոշակային տարիքի հասած քաղաքացիները, ունենալով սեփական բնակարան կամ տուն, հաճախ ապրում են սահմանափակ եկամուտներով՝ առողջապահական, կոմունալ և խնամքի աճող ծախսերի պայմաններում։ Գործող օրենսդրությունը չի նախատեսում մեխանիզմ, որը թույլ կտա իրենց անշարժ գույքի արժեքը վերածել եկամտի՝ պահպանելով սեփականության և բնակելու իրավունքները։
Ինչպե՞ս կաշխատի հետադարձ հիփոթեքի համակարգը
Հետադարձ հիփոթեք է համարվում հիփոթեքային պայմանագիրը, որի շրջանակում կենսաթոշակային տարիքի հասած անշարժ գույքի սեփականատերը գրավադրում է իր բնակարանը, տունը կամ այգետնակը, սակայց պահպանում է սեփականության և օգտագործման իրավունքները։ Գրավառուն՝ որպես կանոն բանկը կամ այլ ֆինանսական կազմակերպությունը, պարտավորվում է սեփականատիրոջը վճարել դրամական միջոցներ պարբերական ամենամսյա վճարումների ձևով հատուկ բանկային հաշվի միջոցով։
Հետադարձ հիփոթեքի առարկա և պայմանները
Հետադարձ հիփոթեքի առարկա կարող է լինել միայն սեփականատիրոջը պատկանող բնակարանը, բնակելի տունը կամ այգետնակը, որը պայմանագրի կնքման պահին գրավՏեղեկագիր
Բաժիններ
Ինչպե՞ս կենսաթոշակառուները կարող են իրենց բնակարանից ստանալ ամսական եկամուտ. հետադարձ հիփոթեքի նոր կարգավորումը
2025-11-16 / 11 39 |
Iravaban.net–ը ուսումնասիրել է Իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման e-draft.am կայքում հրապարակված «Քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը, որով Հայաստանում առաջին անգամ ներդրվում է հետադարձ հիփոթեքի ինստիտուտը՝ օրենսդրական մակարդակով լուծում տալով տարեց քաղաքացիների սոցիալական պաշտպանվածության և ֆինանսական անվտանգության հրատապ խնդիրներին։
Ի՞նչ խնդիրներ է լուծում նոր կարգավորումը
Ներկայումս բնակչության զգալի մասի կուտակված կապիտալը կենտրոնացված է անշարժ գույքում, սակայն այդ ակտիվը հանդես է գալիս որպես օգտագործվող, բայց եկամուտ չբերող գույք։ Կենսաթոշակային տարիքի հասած քաղաքացիները, ունենալով սեփական բնակարան կամ տուն, հաճախ ապրում են սահմանափակ եկամուտներով՝ առողջապահական, կոմունալ և խնամքի աճող ծախսերի պայմաններում։ Գործող օրենսդրությունը չի նախատեսում մեխանիզմ, որը թույլ կտա իրենց անշարժ գույքի արժեքը վերածել եկամտի՝ պահպանելով սեփականության և բնակելու իրավունքները։
Ինչպե՞ս կաշխատի հետադարձ հիփոթեքի համակարգը
Հետադարձ հիփոթեք է համարվում հիփոթեքային պայմանագիրը, որի շրջանակում կենսաթոշակային տարիքի հասած անշարժ գույքի սեփականատերը գրավադրում է իր բնակարանը, տունը կամ այգետնակը, սակայց պահպանում է սեփականության և օգտագործման իրավունքները։ Գրավառուն՝ որպես կանոն բանկը կամ այլ ֆինանսական կազմակերպությունը, պարտավորվում է սեփականատիրոջը վճարել դրամական միջոցներ պարբերական ամենամսյա վճարումների ձևով հատուկ բանկային հաշվի միջոցով։
Հետադարձ հիփոթեքի առարկա և պայմանները
Հետադարձ հիփոթեքի առարկա կարող է լինել միայն սեփականատիրոջը պատկանող բնակարանը, բնակելի տունը կամ այգետնակը, որը պայմանագրի կնքման պահին գրավի առարկա չէ և այլ պարտավորություններով ծանրաբեռնված չէ։ Եթե գույքը համատեղ սեփականություն է, բոլոր սեփականատերերը պետք է լինեն կենսաթոշակային տարիքի և պատկանեն նրանց կողակցի սեփականության իրավունքով։
Պայմանագիրը պարտադիր նոտարական վավերացման և պետական գրանցման է ենթակա։ Այն պետք է ունենա անբաժանելի հավելված՝ գույքի փաստացի վիճակի մանրամասն նկարագրությամբ, ներառյալ արտաքին և ներքին հարդարումը, կիրառված նյութերի տեսակները և լուսանկարների փաթեթ։
Պարտադիր խորհրդատվություն և պաշտպանություն
Գրավառուն պարտավոր է պայմանագիր կնքելուց առնվազն տասը օր առաջ ապահովել սեփականատիրոջ պարտադիր խորհրդատվությունը՝ պարզ և հասկանալի ձևով ներկայացնելով պայմանները, իրավական և ֆինանսական հետևանքները, կողմերի իրավունքներն ու պարտականությունները, կիրառելի տոկոսադրույքը և հնարավոր բոլոր վճարները։ Սեփականատերըհաստատում է տեղեկատվությանը ծանոթանալու փաստը գրավոր հայտարարությամբ։
Գրավառուն նաև պարտավոր է տարեկան մեկ անգամ տրամադրել հաշվետվություն պարտավորության մնացորդի, հաշվարկի հիմքերի և կատարված վճարումների վերաբերյալ։
Սեփականատիրոջ իրավունքներն ու պարտականությունները
Սեփականատերն իրավունք ունի պահպանել և օգտագործել գրավադրված գույքը, ինչպես նաև ցանկացած պահի ամբողջությամբ կամ մասնակի մարել պարտավորությունը։ Միաժամանակ նա պարտավոր է բնակվել այդ գույքում, պահպանել նկարագրված վիճակը և առանց գրավառուի գրավոր համաձայնության չկատարել փոփոխություններ, որոնք կարող են վատթարացնել գույքի վիճակը։
Վճարումների առնվազն 80 տոկոսը պետք է օգտագործվի անկանխիկ եղանակով՝ պայմանագրով նշված բանկային հաշվից։ Սեփականատերը գրավառուի վճարների հաշվին պարտավոր է սահմանված ժամկետներում կատարել գույքահարկերն ու պարտադիր վճարումները։
Տոկոսադրույքներ և ֆինանսական պայմաններ
Հետադարձ հիփոթեքի տարեկան տոկոսադրույքը չի կարող գերազանցել տվյալ պահին գործող հիփոթեքային վարկերի նվազագույն տարեկան տոկոսադրույքը։ Տոկոսները հաշվարկվում են համաչափ, կուտակվում և կապիտալացվում են, սակայց չեն մարվում ընթացիկ վճարումներով մինչև պայմանագրի դադարեցումը։
Պայմանագիրը կարող է նախատեսել նաև նպատակային վճարումներ՝ կոնկրետ ծախսերի, օրինակ՝ գույքահարկի ֆինանսավորման համար։
Պայմանագրի դադարեցում և գույքի իրացում
Հետադարձ հիփոթեքի պայմանագիրը դադարեցվում է սեփականատիրոջ մահվան, գրավադրված գույքի օտարման, այլ վայրում մշտական բնակություն հաստատելու կամ պարտավորության ամբողջական մարման դեպքում։
Սեփականատիրոջ մահից հետո նրա իրավահաջորդը վեցամսյա ժամկետում կարող է ամբողջությամբ մարել պարտավորությունները և ձեռք բերել գույքը։ Այս ժամկետից հետո գրավառուն երեքամսյա ժամկետում իրացնում է գույքը։
Ոչ ռեգրեսային պատասխանատվություն՝ սեփականատերերի պաշտպանություն
Օրենքի նախագծի առանցքային նորմերից մեկը ոչ ռեգրեսային պատասխանատվության սկզբունքն է։ Սեփականատիրոջ կամ նրա իրավահաջորդների պարտավորությունները չեն կարող գերազանցել գրավադրված գույքի իրացումից ստացված դրամական միջոցների չափը։
Եթե գույքի իրացումից ստացված գումարը գերազանցում է պարտքի, տոկոսների և իրացման ծախսերի ընդհանուր չափը, մնացորդը վերադարձվում է իրավահաջորդներին։ Իսկ եթե իրացման գումարը բավարար չէ պարտավորության ամբողջական կատարման համար, մնացած մասը չի կարող բռնագանձվել այլ գույքի հաշվին, և պարտավորությունը համարվում է ավարտված։
եղեկագիր
Բաժիններ
Ինչպե՞ս կենսաթոշակառուները կարող են իրենց բնակարանից ստանալ ամսական եկամուտ. հետադարձ հիփոթեքի նոր կարգավորումը
2025-11-16 / 11 39 |
Iravaban.net–ը ուսումնասիրել է Իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման e-draft.am կայքում հրապարակված «Քաղաքացիական օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» օրենքի նախագիծը, որով Հայաստանում առաջին անգամ ներդրվում է հետադարձ հիփոթեքի ինստիտուտը՝ օրենսդրական մակարդակով լուծում տալով տարեց քաղաքացիների սոցիալական պաշտպանվածության և ֆինանսական անվտանգության հրատապ խնդիրներին։
Ի՞նչ խնդիրներ է լուծում նոր կարգավորումը
Ներկայումս բնակչության զգալի մասի կուտակված կապիտալը կենտրոնացված է անշարժ գույքում, սակայն այդ ակտիվը հանդես է գալիս որպես օգտագործվող, բայց եկամուտ չբերող գույք։ Կենսաթոշակային տարիքի հասած քաղաքացիները, ունենալով սեփական բնակարան կամ տուն, հաճախ ապրում են սահմանափակ եկամուտներով՝ առողջապահական, կոմունալ և խնամքի աճող ծախսերի պայմաններում։ Գործող օրենսդրությունը չի նախատեսում մեխանիզմ, որը թույլ կտա իրենց անշարժ գույքի արժեքը վերածել եկամտի՝ պահպանելով սեփականության և բնակելու իրավունքները։
Ինչպե՞ս կաշխատի հետադարձ հիփոթեքի համակարգը
Հետադարձ հիփոթեք է համարվում հիփոթեքային պայմանագիրը, որի շրջանակում կենսաթոշակային տարիքի հասած անշարժ գույքի սեփականատերը գրավադրում է իր բնակարանը, տունը կամ այգետնակը, սակայց պահպանում է սեփականության և օգտագործման իրավունքները։ Գրավառուն՝ որպես կանոն բանկը կամ այլ ֆինանսական կազմակերպությունը, պարտավորվում է սեփականատիրոջը վճարել դրամական միջոցներ պարբերական ամենամսյա վճարումների ձևով հատուկ բանկային հաշվի միջոցով։
Հետադարձ հիփոթեքի առարկա և պայմանները
Հետադարձ հիփոթեքի առարկա կարող է լինել միայն սեփականատիրոջը պատկանող բնակարանը, բնակելի տունը կամ այգետնակը, որը պայմանագրի կնքման պահին գրավի առարկա չէ և այլ պարտավորություններով ծանրաբեռնված չէ։ Եթե գույքը համատեղ սեփականություն է, բոլոր սեփականատերերը պետք է լինեն կենսաթոշակային տարիքի և պատկանեն նրանց կողակցի սեփականության իրավունքով։
Պայմանագիրը պարտադիր նոտարական վավերացման և պետական գրանցման է ենթակա։ Այն պետք է ունենա անբաժանելի հավելված՝ գույքի փաստացի վիճակի մանրամասն նկարագրությամբ, ներառյալ արտաքին և ներքին հարդարումը, կիրառված նյութերի տեսակները և լուսանկարների փաթեթ։
Պարտադիր խորհրդատվություն և պաշտպանություն
Գրավառուն պարտավոր է պայմանագիր կնքելուց առնվազն տասը օր առաջ ապահովել սեփականատիրոջ պարտադիր խորհրդատվությունը՝ պարզ և հասկանալի ձևով ներկայացնելով պայմանները, իրավական և ֆինանսական հետևանքները, կողմերի իրավունքներն ու պարտականությունները, կիրառելի տոկոսադրույքը և հնարավոր բոլոր վճարները։ Սեփականատերը հաստատում է տեղեկատվությանը ծանոթանալու փաստը գրավոր հայտարարությամբ։
Գրավառուն նաև պարտավոր է տարեկան մեկ անգամ տրամադրել հաշվետվություն պարտավորության մնացորդի, հաշվարկի հիմքերի և կատարված վճարումների վերաբերյալ։
Սեփականատիրոջ իրավունքներն ու պարտականությունները
Սեփականատերն իրավունք ունի պահպանել և օգտագործել գրավադրված գույքը, ինչպես նաև ցանկացած պահի ամբողջությամբ կամ մասնակի մարել պարտավորությունը։ Միաժամանակ նա պարտավոր է բնակվել այդ գույքում, պահպանել նկարագրված վիճակը և առանց գրավառուի գրավոր համաձայնության չկատարել փոփոխություններ, որոնք կարող են վատթարացնել գույքի վիճակը։
Վճարումների առնվազն 80 տոկոսը պետք է օգտագործվի անկանխիկ եղանակով՝ պայմանագրով նշված բանկային հաշվից։ Սեփականատերը գրավառուի վճարների հաշվին պարտավոր է սահմանված ժամկետներում կատարել գույքահարկերն ու պարտադիր վճարումները։
Տոկոսադրույքներ և ֆինանսական պայմաններ
Հետադարձ հիփոթեքի տարեկան տոկոսադրույքը չի կարող գերազանցել տվյալ պահին գործող հիփոթեքային վարկերի նվազագույն տարեկան տոկոսադրույքը։ Տոկոսները հաշվարկվում են համաչափ, կուտակվում և կապիտալացվում են, սակայց չեն մարվում ընթացիկ վճարումներով մինչև պայմանագրի դադարեցումը։
Պայմանագիրը կարող է նախատեսել նաև նպատակային վճարումներ՝ կոնկրետ ծախսերի, օրինակ՝ գույքահարկի ֆինանսավորման համար։
Պայմանագրի դադարեցում և գույքի իրացում
Հետադարձ հիփոթեքի պայմանագիրը դադարեցվում է սեփականատիրոջ մահվան, գրավադրված գույքի օտարման, այլ վայրում մշտական բնակություն հաստատելու կամ պարտավորության ամբողջական մարման դեպքում։
Սեփականատիրոջ մահից հետո նրա իրավահաջորդը վեցամսյա ժամկետում կարող է ամբողջությամբ մարել պարտավորությունները և ձեռք բերել գույքը։ Այս ժամկետից հետո գրավառուն երեքամսյա ժամկետում իրացնում է գույքը։
Ոչ ռեգրեսային պատասխանատվություն՝ սեփականատերերի պաշտպանություն
Օրենքի նախագծի առանցքային նորմերից մեկը ոչ ռեգրեսային պատասխանատվության սկզբունքն է։ Սեփականատիրոջ կամ նրա իրավահաջորդների պարտավորությունները չեն կարող գերազանցել գրավադրված գույքի իրացումից ստացված դրամական միջոցների չափը։
Եթե գույքի իրացումից ստացված գումարը գերազանցում է պարտքի, տոկոսների և իրացման ծախսերի ընդհանուր չափը, մնացորդը վերադարձվում է իրավահաջորդներին։ Իսկ եթե իրացման գումարը բավարար չէ պարտավորության ամբողջական կատարման համար, մնացած մասը չի կարող բռնագանձվել այլ գույքի հաշվին, և պարտավորությունը համարվում է ավարտված։
Ապահովագրություն և գույքի պաշտպանություն
Պայմանագրի գործողության ողջ ընթացքում անշարժ գույքը ենթակա է պարտադիր ապահովագրության պայմանագրի հավելվածում նկարագրված վիճակով։ Պայմանագիր կնքելուց առաջ գույքը պարտադիր գնահատման է ենթակա։
Գույքի նկարագրված վիճակի ակնհայտ վատթարացման դեպքում գրավառուն կարող է դիմել ապահովագրական ընկերությանը՝ վերականգնելու հավելվածում նկարագրված վիճակը։
Պաշտպանություն հավելյալ ռիսկերից
Պայմանագրի գործողության ընթացքում անշարժ գույքը չի կարող հանդիսանալ հայցի ապահովման միջոց սեփականատիրոջ երրորդ անձանց նկատմամբ ունեցած պարտավորությունների կապակցությամբ։ Գույքի օտարման դեպքում գրավառուն պարտադիր կողմ է հանդիսանում, և վաճառքի դիմաց ստացվելիք գումարը փոխանցվում է գրավառուի կողմից նշված հատուկ բանկային հաշվին։
Կարևոր նշումներ և ռիսկեր կենսաթոշակառուների համար
Չնայած հետադարձ հիփոթեքի ինստիտուտը նախատեսում է զգալի սոցիալական պաշտպանություն, սեփականատերերը պետք է իրազեկ լինեն որոշ կարևոր նրբություններից։ Տոկոսների կապիտալացման մեխանիզմը նշանակում է, որ ստացվող ամենամսյա գումարները վարկ են տոկոսագումարով, որը կուտակվում է ժամանակի ընթացքում և կարող է տարիների ընթացքում զգալիորեն մեծացնել ընդհանուր պարտքը։ Վճարումների 80 տոկոսը պարտադիր անկանխիկ ծախսելու պահանջը, թեև նպատակաուղղված է պաշտպանությանը, սահմանափակում է ֆինանսական ճկունությունը։Պայմանագրով սեփականատերը պարտավոր է բնակվել գրավադրված գույքում, ինչը կարող է խնդրահարույց լինել առողջական վատթարացման դեպքում՝ երբ անհրաժեշտ է տեղափոխվել մասնագիտացված խնամքի կենտրոն։ Սեփականատիրոջ մահից հետո իրավահաջորդները ունեն վեցամսյա ժամկետ պարտքը մարելու և գույքը պահպանելու համար, ինչը կարող է անբավարար լինել զգալի պարտքի դեպքում։ Միաժամանակ օրենքի նախագիծը ներառում է կարևոր պաշտպանիչ մեխանիզմներ՝ ոչ ռեգրեսային պատասխանատվությունը երաշխավորում է, որ պարտավորությունները սահմանափակվում են միայն գույքի արժեքով, պարտադիր խորհրդատվությունը և տարեկան հաշվետվությունները ապահովում են թափանցիկություն, իսկ պարտադիր ապահովագրությունը պաշտպանում է գույքը անսպասելի վնասներից։
Կենսաթոշակառուները պետք է մանրակրկիտ գնահատեն իրենց ֆինանսական կարիքները և ապագա պլանները՝ տեղեկացված որոշում կայացնելու համար։
Ե՞րբ կգործի նոր կարգավորումը
Օրենքն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվանից։ Կողակցի սեփականության իրավունքի վերաբերյալ կարգավորումները կիրառելի են նաև օրենքի ուժի մեջ մտնելուց առաջ ամուսնության ընթացքում ձեռք բերված և ամուսինների համատեղ սեփականությունը կազմող գույքի նկատմամբ։
Ինչպե՞ս կազդի նոր կարգավորումը կենսաթոշակառուների վրա
Հետադարձ հիփոթեքի ներդրմամբ կենսաթոշակային տարիքի հասած քաղաքացիները կկարողանան իրենց բնակարանի կամ տան արժեքը վերածել կայուն ամենամսյա եկամտի՝ առանց տնից հեռանալու անհրաժեշտության։
Նրանք կպահպանեն սեփականության և բնակելու իրավունքը ողջ կյանքի ընթացքում, կստանան պաշտպանություն գերազանց պարտքերից՝ իրենց պարտավորությունը սահմանափակվելով միայն գույքի արժեքով, և կապահովեն իրենց իրավահաջորդներին հնարավորություն պահպանելու ընտանեկան անշարժ գույքը։ Նախագիծն ուղղված է տարեց քաղաքացիների սոցիալական պաշտպանվածության բարձրացմանը՝ ապահովելով արժանապատիվ և ֆինանսական անվտանգ ծերություն, և միաժամանակ նպաստում է անշարժ գույքի շուկայի զարգացմանը՝ պասիվ ակտիվները դարձնելով տնտեսական շրջանառության մաս,- տեղեկացնում է
https://www.facebook.com/share/p/16PZoPPL3y/
