Ոչ վաղ անցյալում Լիդսի համալսարանի գիտնականները հրապարակեցին 17 տարի տևած հետազոտության արդյունքները։ Դրան մասնակցել են 35-ից 39 տարեկան կանայք՝ ընդհանուր առմամբ 32147 մարդ։
Ամենից շատ մասնագետներին հետաքրքրում էր, թե ինչ են ուտում կանայք և ինչպես է նրանց սննդակարգն ազդում նրանց առողջության վրա։ Արդյունքում հայտնաբերվել են սննդի չորս հիմնական խմբեր.
Առաջին խմբի մեջ մտնում էին նրանք, ովքեր շաբաթական մեկ անգամ կամ ավելի քիչ էին ուտում կարմիր միս, թռչնամիս և ձուկ։
Երկրորդ խմբում ընդգրկված էին նրանք, ովքեր նախընտրում էին ձուկը և ուտում այն շաբաթական առնվազն մեկ անգամ։
Երրորդ խմբում ներառված էին նրանք, ովքեր շաբաթական մեկ անգամ կամ ավելի հաճախ ուտում էին ձուկ և թռչնամիս։ Չորրորդ խումբը նրանք էին, ովքեր հիմնականում ուտում էին կարմիր միս, ոչ թե ձուկ կամ թռչնամիս: Անմիջապես վերապահում անենք. կարմիր միս ասելով հետազոտողները նկատի ունեն խոզի, տավարի, գառան, ենթամթերք և կիսաֆաբրիկատներ:
Համեմատելով այս բոլոր կանանց առողջական վիճակը՝ գիտնականները պարզել են, որ չորրորդ տեսակի սննդակարգին հետևողներն ավելի շատ են հիվանդանալու կոլոռեկտալ քաղցկեղով: Արդարության համար հարկ է նշել, որ նման կանանց թիվը փոքր էր՝ ընդամենը մոտ մեկ տոկոս: Ամեն դեպքում, այս տվյալները կարևոր են:
Եթե մարդն ունի քաղցկեղի ընտանեկան պատմություն կամ լուրջ է վերաբերվում կանխարգելմանը, ապա ավելի լավ է սահմանափակել մսի օգտագործումը, ասում է հետազոտության ղեկավար դոկտոր Դիեգո դե Ջորգին:
Հետաքրքիր է, որ նույնիսկ ավելի մեծ ուսումնասիրություն է անցկացվել Գլազգոյի համալսարանում 2018 թվականին, որին մասնակցել են 273,466 կանայք: Նրա արդյունքները հիասթափեցնող էին։ Եթե 35-40 տարեկան կինն իրեն թույլ է տալիս շաբաթական երեք կտոր բեկոն, ապա կրծքագեղձի քաղցկեղով հիվանդանալու հավանականությունը մեծանում է։ Եվ մեկ այլ հետազոտություն անցկացվել է Վաշինգտոնի Քաղցկեղի հետազոտական կենտրոնում, որին մասնակցել է 82000 կին:
Դիտարկումները տեւել են 22 տարի։ Արդյունքում պարզվել է, որ այն կանանց մոտ, ովքեր շաբաթական երկու անգամ միս են ուտում, 56 տոկոսով ավելի հաճախ են ախտորոշվել էնդոմետրիոզ, քան նրանք, ովքեր միս չեն ուտում: Ենթադրվում է, որ կարմիր մսի օգտագործումը ազդում է էնդոմետրիոզ առաջացնող հորմոնների արտադրության վրա, ասում է հետազոտության ղեկավար Ֆրեդ Հաթչինսոնը: Ավելի շատ շարժում և թարմ բանջարեղեն, ավելի քիչ յուղոտ և տապակած ուտելիքներ, առանց ալկոհոլի և ծխելու՝ առողջ կյանքի այս բանաձեւը հայտնի է բոլոր նրանց, ովքեր հոգ են տանում իրենց առողջության մասին:
Նիտրիտները, որոնք առկա են մսի մեջ, քաղցկեղ են առաջացնում Նիտրիտներ պարունակող վերամշակված խոզի մսով կերակրվող մկների մոտ 75%-ով ավելի մեծ է ուռուցքների զարգացման հավանականությունը: Նիտրիտները լայնորեն օգտագործվում են վերամշակված մսի մեջ՝ երկարացնելու դրանց պահպանման ժամկետը՝ պաշտպանելով բակտերիաներից, որոնք կարող են առաջացնել այնպիսի հիվանդություններ, ինչպիսիք են սալմոնելոզը, լիստերիոզը և բոտուլիզմը:
Կարևորն այն է, որ նրանք նաև գրավիչ հյութեղ համ և գայթակղիչ վարդագույն երանգ են հաղորդում մսամթերքներին: Բեկոնի մոտ 90 տոկոսը պարունակում է քիմիական նյութեր, և հաշվարկվում է, որ մարդու սննդակարգում այս քիմիական նյութի ավելի քան կեսը ստացվում է մսից:
Փաստերը ցույց են տալիս, որ վերամշակված միսը մեծացնում է աղիների քաղցկեղի վտանգը, և 2015 թվականին Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունը (ԱՀԿ) վերամշակված միսը որակեց որպես քաղցկեղածին: Նիտրիտները նույնպես կապված են կրծքագեղձի և շագանակագեղձի քաղցկեղի հետ: Գիտնականները դեռ ուսումնասիրում են նիտրիտների դերը այս հարցում, քանի որ այլ գործոններ կարող են մեղավոր լինել:
Սակայն ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ երբ քիմիական նյութերը մտնում են ստամոքս, դրանք կարող են խթանել քաղցկեղ առաջացնող միացությունների արտադրությունը, որոնք կոչվում են նիտրոզամիններ:
Վերջին ուսումնասիրության ընթացքում Իռլանդիայի գիտնականները մկներին կերակրել են նիտրիտներ պարունակող վերամշակված միս, որը կազմում է նրանց սննդակարգի 15 տոկոսը: Մկների մեկ այլ խմբի՝ վերահսկիչ խմբին, տրվել է նույն քանակությամբ միս, սակայն այն չի պարունակում քիմիական նյութեր։ Արդյունքները ցույց են տվել, որ նիտրիտից զերծ միս ուտողների մոտ ուռուցքների աճ չի գրանցվել, մինչդեռ նիտրիտով միս կերածների մոտ ուռուցքի աճը 75 տոկոսով ավելի է եղել:
Բացի այդ, նրանք, ովքեր կերել են այս քիմիական նյութը պարունակող միս, աղիներում 82%-ով ավելի շատ ուռուցքներ են առաջացել։ Թիմը խոստովանել է, որ 15% նիտրիտներ պարունակող վերամշակված մսով դիետան մարդկանց համար չափազանց մեծ հաճույք է: Բայց նրանք ասացին, որ նույնիսկ այս մթերքներն ավելի փոքր քանակությամբ ուտելը կարող է մեծացնել քաղցկեղի առաջացման վտանգը:
